Op 1 juli 2004 is de energiemarkt officieel de vrije markt opgegaan. Dit houdt in dat u meer keuzevrijheid heeft in het bepalen van uw energieleverancier. U kunt zelf achterhalen bij welke leverancier u het meeste baat bij heeft. De doelstelling van het vrijgeven van de energiemarkt moet zorgen voor een kostenverlaging bij u als eindklant.
Als consument mag u bij maximaal twee energiebedrijven een leveringscontract afsluiten: voor de levering van elektriciteit één leverancier en voor gas één leverancier. Het is echter ook mogelijk om gewoon één energiebedrijf voor zowel gas als elektriciteit af te nemen. Indien u stadsverwarming heeft, is het niet mogelijk om te wisselen van warmteleverancier.
Door de splitsing van energiebedrijven is er verschil ontstaan tussen de bedrijven die energie leveren en de bedrijven die de energienetwerken beheren en het transport verzorgen. De overheid heeft als taak om na te kijken naar de betrouwbaarheid van deze bedrijven. Hoewel het een vrije markt is, zorgt deze controle ervoor dat u eerlijke en redelijke tarieven betaalt.
Het is niet mogelijk om gas of elektriciteit te kopen van de netwerkbeheerder. De beheerder heeft wel de taak om gekochte energie bij u thuis te laten komen. U heeft hier simpelweg geen keuze in, omdat het netbeheer onder toezicht staat van de overheid. Het transport van elektriciteit en gas moet immers betrouwbaar en veilig zijn.
Dit is niet het geval bij de energieleverancier. De meterstanden moet u doorgeven aan uw netwerkbeheerder, die het vervolgens doorgeeft aan de leverancier. Klopt er volgens u iets niet met de jaarrekening, dan moet u aan de slag met uw energieleverancier en niet met uw netwerkbeheerder.
Helaas werkt de energiemarkt nog niet zoals verwacht. De voordelen van overstappen vallen ietwat tegen, net als de problemen die gepaard gaan bij het overstappen van energieleverancier. Nog ergerlijker is dat de jaarafrekening vaak niet klopt. Er is dus voldoende ruimte voor groei.